
معرفی کتاب
«روزنامهی سفر میمنتاثرِ ایالاتِ متفرقهی امریغ»
نویسنده: احمد شاملو
ناشر: انتشارات مازیار
سال نشر: ۱۳۹۴
نوبت چاپ: چهارم
اوایلِ دورانِ دانشجوییِ کارشناسی بودم. زمانی که تبادلِ آهنگ و فایل روی موبایلها بر مدارِ «بلوتوث» میگردید که فایل صوتیای در خوابگاه به دستمان رسید از سخنرانیِ «طنزی» از احمد شاملو.
ما شاملو را کموبیش میشناختیم اما به شعرهای جدی و احترامبرانگیزش و او را در هالهی قداستِ روشنفکری میدیدیم. طنز و طنازی دور بود از تصویر ما از او. سخنرانی دو بخش داشت: بخش اول خواندن «سفرنامهای فرضی احتمالاً از پادشاهی از طایفهی منحوس قاجار» و بخش دوم انتقاد سخت و گزندهی شاملو به از بین رفتنِ زبانِ فارسی میانِ فارسیزبانانِ مهاجر. تأثیر گوش دادن به سفرنامه حیرتانگیز بود و ما با وجهِ دیگری از شاملو آشنا شدیم. بارها و بارها تا جایی که همهی آن بخش سفرنامه را حفظ شدم، گوش دادمش. ظرافتِ شاملو در به کار بردن اصطلاحاتِ عامیانه و لحنِ گفتارش عالی بود. سالها در این آرزو بودم که ای کاش این سفرنامه چاپ شود و خب با توجه به نوع و لحنِ شاملو در انتقاد از برخی صورتهای فرهنگی و… بعید میدانستم این اثر اجازه چاپ پیدا کند. اما بالاخرا این کتاب چاپ شد. کتاب کوچکی است. در حدود ۱۳۴ صفحه. میتوانید به لذت بخوانیدش و از تنوع و بهجاییِ استفادهی شاملو از ضربالمثلها و ابیات و پاردویهایی که ساخته لذت ببرید. . نیز با نمونهای از طنز سالم و بهقاعده آشنا شوید. این کتاب مقدمهی کوتاهِ یکصفحهای دارد که در بخشیاش شاملو -به تلخی- چنین مینویسد:
سپس به بیانِ نمونههایی از روزنامهي خاطراتِ اعتمادالسلطنه میپردازد.
«دوستانی که سفرنامه را پیش از چاپ خوانده بودند، به جز همسرم که ابتدا از نگارش آن خشنود نبود، همه آن را نوشتهی موفقی ارزیابی کردند اما پس از بازگشت به ایران هنگامی که برای بستنِ این پرونده به یکی از سفرنامههای مظفرالدینشاه به فرنگ و روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه نگاه مجددی انداختم به این نتیجه رسیدم که در نظیرهسازی خود به هیچوجه توفیق نیافتهام: سفاهتِ حاکمانِ تاریخی ما دایرهئی کهکشانیست نه محدودهای چنان بسته و محدود که من در روزنامهي سفر میمنتاثر ایالات متفرقهی امریغ تصویر کردهام! بینشِ محدودِ من مانع از آن شده است که این فضاحتِ ناب را به نمایش بگذارم حال ان که خودِ این موجودات تاریخی توانستهاند اوجِ بلاهت را با نبوغِ غیرقابلِ وصفی در صفحاتِ تاریخِ مکتوبِ ایران به ثبت رسانند.»
دراین روزها فرصت خواندن این کتاب شیرین را از دست ندهید.